Xéc Măng Ô Tô Là Gì? Khi Nào Cần Thay Xéc Măng Mới

Xéc măng xe ô tô là gì?

Chức năng của xéc măng

Xéc măng có độ cứng, độ bền tốt và tính đàn hồi cao nhằm chịu mài mòn trong điều kiện ma sát giới hạn, đảm bảo thực hiện tốt những chức năng như:

1. Duy trì quá trình nén khí giữa thành xi lanh và piston

Các xéc măng sẽ làm kín xi lanh để khí đốt được tạo ra ở thời điểm đánh lửa không bị rò rỉ vào khe hở giữ thành xi lanh và piston. Vì nếu bị rò rỉ khí đốt thì động cơ không thể cung cấp đủ năng lượng, làm tăng mức tiêu thụ nhiên liệu, ảnh hưởng đến cả chi phí và tác động không hề nhỏ đến môi trường.

2. Điều chỉnh lượng dầu bôi trơn để chống trầy xước

Quá trình đánh lửa khiến cho piston phải chuyển động lên xuống liên tục với tần số lên đến hàng nghìn lần mỗi phút. Trong quá trình vận hành như vậy kèm theo nhiệt độ cao, lượng dầu nhớt sẽ có xu hướng giảm dần. Khi xảy ra trường hợp này thì xéc măng sẽ đóng vai trò điều chỉnh lượng dầu bôi trơn trong piston để hạn chế ma sát và hoạt động trơn tru hơn.

3. Tản nhiệt cho động cơ, hỗ trợ hoạt động của Piston

Nhiệt độ đạt tới 300 độ C diễn ra khi quá trình đốt cháy nhiên liệu, trong thời gian dài sẽ làm hỏng động cơ. Nhưng vấn đề này sẽ được hạn chế bởi xéc măng truyền nhiệt từ piston sang xi lanh, đồng thời nó cũng làm mát để tản nhiệt. Ngoài ra, hệ thống này có giúp piston vận hành suôn sẻ mà không bị nghiêng, tránh va đập vào thành xilanh gây hư hỏng động cơ.

Phân loại và nguyên lý hoạt động của xéc măng xe ô tô

1. Phân loại xéc măng ô tô

Trên thị trường có rất nhiều loại xéc măng và được chia làm 2 loại chính cụ thể như sau:

Xéc măng khí:

Xéc măng khí này có nhiệm vụ ngăn không cho không khí rò rỉ xuống các khe, đồng thời giúp giải phóng được lượng nhiệt trong máy. Loại này được thiết kế với nhiều tiết diện khác nhau bao gồm xéc măng có vát mặt trên, xéc măng côn – cắt phía trước và xéc măng côn.

Do xéc măng thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với khí đốt, chịu nhiệt độ và sự ăn mòn hóa học cao nên loại xéc măng vát mặt trên được chế tạo bằng vật liệu dày hơn và bền bỉ hơn so với xéc măng côn. Xéc măng đầu vát giúp giữ muội than tránh tình trạng bó kẹt trong rãnh. Trong khi đó thì xéc măng côn có áp suất tiếp xúc lớn và khả năng rà khít nhanh chóng với xi lanh nhưng việc chế tạo rất phức tạp.

Xéc măng dầu:

Xéc măng này gồm 2 loại là xéc măng có lò xo và xéc măng 3 vòng, giúp ngăn dầu bôi trơn chảy vào buồng đốt, phân bổ đều lượng dầu nằm trên bề mặt xi lanh để giảm ma sát giữa các bộ phận. Khác với loại xéc măng khí thì xéc măng dầu dày hơn và có thêm các rãnh để thoát dầu.

2. Nguyên lý hoạt động của xéc măng

Dù được sử dụng nhiều loại với nhiều hình dạng khác nhau nhưng lý hoạt động của xéc măng đều giống nhau. Nó có xu hướng bung ra, ôm vào xi lanh do đó luôn bị ma sát trong khi hoạt động.

Theo đó mà kỳ hút, xéc măng sẽ chuyển động lên phía trên, sát vào thành trên các rãnh xéc măng. Ngược lại nếu xéc măng di chuyển xuống, sát vào thành dưới của rãnh trong kỳ xả và nén. Ở vị trí giữa rãnh, hệ thống không nằm sát vào thành trên và thành dưới mà sẽ bị  lắc qua lắc lại, chuyển động tự do khi piston di chuyển lên xuống một cách liên tục.

Trong kỳ nổ, áp suất nén sẽ đẩy xéc măng xuống, nằm sát cạnh dưới của rãnh để giúp cho khí nén di chuyển vào khoảng trống dễ dàng hơn. Lúc này thì khí nén sẽ đẩy các xéc măng sát vào thành xi lanh làm cho nó bung mạnh tối đa giúp bao kín buồng cháy động cơ.

Thay xéc măng xe ô tô 

1. Dấu hiệu cần thay xéc măng ô tô

Do hoạt động của môi trường khắc nghiệt, xéc măng thường xuyên bị hư hỏng, ảnh hưởng đến hiệu suất động cơ.

• Mức khí thải tăng đột ngột

Ống thải ra khói nhiều một cách bất thường khi xe đang vận hành là dấu hiệu cho thấy hệ thống xéc măng bị hỏng. Khi đó, dầu bôi trơn bị tràn vào buồng đất tạo thành khói làm cho khí thải chuyển màu nâu đậm, màu trắng và dày hơn so với bình thường.

• Lượng dầu nhớt giảm

Khi hệ thống dầu bị mòn thì lượng dầu nhớt từ động cơ sẽ chảy vào buồng đốt. Điều này không chỉ làm tăng ma sát giữa các bộ phận của động cơ mà còn gây tiêu hao khá nhiều nhiên liệu hơn có với bình thường.

• Khả năng vận hành kém và công suất động cơ thấp

Nếu tài xế cảm thấy khả năng tăng tốc vận hành của xe ô tô kém hoặc sẽ bị ì, có thể do xéc măng đang gặp vấn đề. Xéc măng bị mòn sẽ làm giảm đi áp suất nén và công suất động cơ  gây ra khó khăn trong việc tăng tốc, làm tiêu hao nhiên liệu, tăng khả năng tích tụ nhiệt trong buồng đốt.

2. Phương pháp kiểm tra xéc măng

Mặc dù là một bộ phận nhỏ nhưng xéc măng gặp vấn đề, hiệu suất của động cơ xe ô tô cũng bị giảm theo. Do đó, ngay khi phát hiện các dấu hiệu hư hỏng thì chủ xe nên kiểm tra bằng phương pháp sau:

• Kiểm tra khe hở giữa xéc măng và rãnh bằng thước lá
• Dùng ánh sáng để kiểm tra khe hở lưng
• Đo khe hở miệng xéc măng bằng thước lá

3. Cách thay xéc măng ô tô tại nhà

Việc thay thế xéc măng không quá khó và có thể thực hiện tại nhà với những thao tác đơn giản:

Cách chọn xéc măng:

• Người dùng nên chọn xéc măng tùy vào đường kính và mức độ gia công của thành xi lanh.
• Nên dùng xéc măng tiêu chuẩn có độ mòn, độ côn và độ lệch phải phù hợp với xi lanh. Nếu như độ côn của xéc măng vừa vượt tiêu chuẩn thì nên mài lại cạnh sao cho vừa vặn.
• Không sử dụng xéc măng gia công để tránh giãn nở gây ra tình trạng kẹt bó trong rãnh.
• Chủ xe lựa chọn xéc măng chính hãng từ các đơn vị kinh doanh phụ tùng ô tô uy tín, đáng tin cậy.

Cách thay thế xéc măng tại nhà:

Sau đây là cách thay thế xéc măng tại nhà mà người dùng dễ dàng thực hiện:

Bước 1: Tháo chi tiết xéc măng cũ ra khỏi đầu piston: Sử dụng thước lá và chiếc kìm chuyên dụng để tháo những vòng bạc xéc măng ra khỏi piston, nhưng không được để các mũi nhọn làm xước piston

Bước 2: Làm sạch các rãnh xéc măng của piston

Khi các xăng măng mới được thay thế thì có thể hoạt động tốt, thì chủ xe cần làm sạch các vòng bạc và các rãnh Piston. Sau đó lấy miếng vải sạch kéo qua lại trong các rãnh và lau sạch.

Bước 3: Tra dầu vào các rãnh xéc măng  và piston: nhằm tạo độ trơn giúp việc lắp đặt vào dễ dàng hơn.

Bước 4: Lắp xéc măng mới vào rãnh

Xéc măng có kích thước cùng với piston. Lúc gắn vào thì chủ xe để mặt có chữ hướng lên đầu piston.

Sử dụng kìm chuyên dụng hoặc dùng tay để lắp đặt xéc măng: chi tiết xéc măng đầu ở dưới cùng được lắp trước, tiếp đến xéc măng giữa và sau cùng là xéc măng khí.

Bước 5: Định vị các rãnh

• Khe xéc măng hơi trên cùng có độ lệch với 1 góc 45 độ so với trụ chốt piston
• Ke xéc-măng hơi thứ 2 sẽ bị lệch so với khe xéc măng trên cùng là 180 độ
• 2 xéc măng dầu lệch với xéc măng hơi 45 độ và cũng lệch với trụ chốt piston 45 độ

Mặc dù xéc măng là chi tiết nhỏ gọn nằm trên piston nhưng vai trò của nó lại rất quan trọng trong quá trình nén khí, giúp cho động cơ vận hành ổn định, suôn sẻ và tăng tốc dễ dàng. Việc thay xéc măng thế đòi hỏi sự hiểu biết chuyên sâu và tỉ mỉ. Nên nếu ô tô bị hỏng hóc xéc măng thì việc thay thế, sửa chữa nên được thực hiện tại trung tâm bảo hành, gara uy tín để đảm bảo độ chính xác trong quá trình thao tác và sự an toàn khi vận hành. Trên đây là những thông tin chi tiết về xéc măng ô tô và khi nào thì cần thay thế xéc măng mới. Hy vọng sẽ là thông tin hữu ích dành cho các chủ xe.